LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT CHIẾN KHU AN PHÚ ĐÔNG
Như bao làng nước Việt khác, An Phú Đông - mảnh đất nằm giữa ngã ba sông Sài Gòn – một chiến khu kiên cường đã ghi dấu ấn vào lịch sử. Hơn một thế kỷ chống quân xâm lược, kể từ khi nhân dân An Phú Đông tham gia vào các phong trào yêu nước như khởi nghĩa Phan Công Hớn, các tổ chức hội kín như Thiên Địa Hội, Nam kỳ Khởi nghĩa,… Tiếp nối là những thành quả của Cách mạng tháng Tám năm 1945, quân và dân An Phú Đông góp phần cùng cả nước làm một cuộc “Rũ bùn đứng dậy sáng loà”. Với vị trí đặc biệt của mình, ngày 25/12/1945, Uỷ ban kháng chiến Gia Định quyết định thành lập Chiến khu An Phú Đông, một chiến khu ngay sát trung tâm Sài Gòn. Trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm suốt 30 năm ròng rã, địa bàn An Phú Đông, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân bị trở thành vùng đất tự do bắn phá của địch, đã chịu đựng không biết bao nhiêu bom cày, đạn xới; biết bao nhiêu nước mắt cho cảnh con xa mẹ, vợ xa chồng, anh em chia lìa… Nhưng dù bị địch càn quét, chà đi, xát lại bao nhiêu lần, An Phú Đông vẫn xứng đáng là hậu phương vững chắc, là bàn đạp để quân và dân ta khống chế địch ngay tại thủ phủ Sài Gòn.
Và rồi ngày 30/4/1945,chiến dịch Hồ Chí Minh toán thắng, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Hoà cùng niềm vui chung của cả nước, nhân dân vùng Chiến khu xưa (An Phú Đông, Thạnh Xuân, Thạnh Lộc) vui mừng đón ngày độc lập của cả dân tộc, hồ hởi bắt tay vào khai hoang phục hoá, xây dựng lại quê hương xứ sở.Để tưởng nhớ biết bao liệt sĩ đã hy sinh cho sự nghiệp bảo vệ quê hương thân yêu, Đảng bộ quận 12 quyết định cho xây dựng Nhà bia tưởng niệm liệt sĩ xã anh hùng phường An Phú Đông. Nhà bia được khánh thành vào ngày 27/7/2005, toạ lạc ở khu đất 2.662 m2, diện tích nhà bia là 207 m2, nền nhà bia lát gạch thạch anh 400x400, tường xây gạch ống với tổng kinh phí gần 850 triệu đồng. Hai bên bậc tam cấp có 2 phù điêu hình rồng uốn lượn dài trên 4m, cao 0,5m. Hai bên lư hương lớn bằng đồng là hai mặt bia bằng đá granit đen, khắc chữ nhũ vàng tên của 199 liệt sĩ hy sinh tại vùng đất chiến khu xưa. Nhà bia được cầu trúc với mái hai tầng uốn cong dựng trên 8 cột tròn đường kính 0,45m, trên mỗi góc mái là phù điêu một con rồng nhỏ, trên nóc có 4 con rồng chụm vào nhau.
Nhà bia tưởng niệm xã anh hùng phường An Phú Đông là nơi để lớp lớp con cháu đến thắp hương tưởng nhớ công lao hy sinh của những chiến sĩ đã ngã xuống để bảo vệ mảnh đất chiến khu xưa anh dũng, để hôm nay có một An Phú Đông thanh bình, giàu đẹp. (THCS An Phú Đông)
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN QUẬN 12
Quận 12 là quận nội thành của Thành phố Hồ Chí Minh, nằm ở phía tây Bắc củaThành phố Hồ Chí Minh,Việt Nam. Quận được thành lập ngày1 tháng 4 năm1997, với nhiều địa điểm tham quan như căn cứ Vườn Cau ởThạnh Lộc, chùa Thiên Vân, chùa Quảng Đức, làng cá sấu, các vườn mai, vườn kiểng... và cũng là địa điểm đặt trung tâm CNTT lớn nhất nước là Công viên Phần Mềm Quang Trung.
Lịch sử hình thành và phát triển của quận gắn liền với lịch sử huyện Hóc Môn kể từ khi mới thành lập cho đến sau ngày giải phóng. Trước năm 1997, quận 12 thuộc địa phận huyện Hóc Môn[2].
Ngày 6 tháng 1 năm 1997, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định 03/CP[3], thành lập quận 12 trên cơ sở tách toàn bộ diện tích và dân số 5 xã An Phú Đông, Đông Hưng Thuận, Tân Thới Hiệp, Tân Thới Nhất, Thạnh Lộc và một phần hai xã Tân Chánh Hiệp, Trung Mỹ Tây của huyện Hóc Môn. Ngày 23 tháng 11 năm 2006, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định 143/2006/NĐ-CP [4] về việc điều chỉnh địa giới hành chính phường, quận; thành lập phường thuộc quận Gò Vấp, quận 12 và quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, thành lập phường Tân Hưng Thuận thuộc quận 12 trên cơ sở điều chỉnh 181,08 ha diện tích tự nhiên và 24.829 nhân khẩu của phường Đông Hưng Thuận.
Quận 12 nằm về phía Tây Bắc Thành phố Hồ Chí Minh, được bao quanh một phần Quốc lộ 1A, quận là ngõ giao thông khá quan trọng của thành phố nối liền với các tỉnh miền Đông Nam Bộ[2]:
· Phía Đông giáp thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương và Quận Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.
· Phía Tây giáp Huyện Hóc Môn và Quận Bình Tân, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.
· Phía Nam giáp Quận Bình Thạnh, Quận Gò Vấp, Quận Tân Bình, Quận Tân Phú và Quận Bình Tân, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.
· Phía Bắc giáp Huyện Hóc Môn, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.
Quận 12 có 11 phường trực thuộc[1]: An Phú Đông, Đông Hưng Thuận, Hiệp Thành, Tân Chánh Hiệp, Tân Hưng Thuận, Tân Thới Hiệp, Tân Thới Nhất, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân, Thới An, Trung Mỹ Tây.
Trong đó phường Tân Chánh Hiệp là trung tâm của quận.
Quận 12 có hệ thống đường bộ với Quốc lộ 22 (nay là đường Trường Chinh), xa lộ vành đai ngoài (nay là Quốc lộ 1A), các Tỉnh lộ 9, 12, 14, 15, 16, hệ thống các hương lộ này khá dày, Quận 12 có cơ sở hạ tầng thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội[2]. Đường Trường Chinh, đại lộ nối từ quận Tân Bình, xuyên qua quận 12 đến tận cửa ngõ Tây Bắc của Thành phố Hồ Chí Minh đã được mở rộng đến 10 làn xe. Rất nhiều trung tâm mua sắm sầm uất, các khu cao ốc, căn hộ cao cấp cũng nhanh chóng hình thành dọc theo đại lộ này làm cho các khu dân cư của quận 12 nhanh chóng hình thành và rộng mở. Nhiều trường đại học mở thêm cơ sở đào tạo, nhiều công ty mở thêm chi nhánh, kho bãi, trạm trung chuyển,... tại khu vực này làm cho bộ mặt của quận 12 nhanh chóng thay đổi sau 15 năm thành lập quận.
Quận 12 còn có sông Sài Gòn bao bọc phía đông, là đường giao thông thủy quan trọng. Trong tương lai, nơi đây sẽ có đường sắt chạy qua.
(Nguồn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia)